آموزش جامع قرآن کریم

مؤسسه فرهنگی قرآنی مشتاق

 

  

بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحیمِ

   

به‌نام خداوند بخشنده‌ی مهربان  

  

  

اِذَا السَّماءُ انفَطَرَت

    

وقتی که آسمان‌ها (در روز قیامت) شکافته می‌شود.

  

   

وَ اِذَا الکَواکِبُ انتَثَرَت

   

و آنگاه که ستارگان پراکنده می‌شوند.

  

   

وَ اِذَا البِحارُ فُجِّرَت

   

و آنگاه که دریاها به هم پیوسته می‌شوند.

  

  

وَ اِذَا القُبورُ بُعثِرَت

   

و آنگاه که قبرها زیر و رو شوند.

  

   

عَلِمَت نَفسٌ ما قَدَّمَت وَ اَخَّرَت

   

(در آن زمان) هر کسی، آن‌چه را در دنیا انجام داده و نتیجه‌ی کارهایش را (می‌بیند و) می‌داند.

  

   

یا اَیُّهَا الاِنسانُ

   

ای انسان

  

  

ما غَرَّکَ بِرَبِّکَ الکَریمِ

   

چه چیزی باعث شده از فرمان پروردگار بخشنده‌ات سرپیچی کنی؟

  

   

اَلَّذى خَلَقَکَ فَسَواکَ فَعَدَلَکَ

   

همان (پروردگاری) که تو را آفرید و به تو شکل و اندام مناسب بخشید.

  

   

فى اَىِّ صورَةٍ ما شاءَ رَکَّبَکَ

   

و تو را به هر صورتی که می‌خواست، درآورد.

  

   

کَلّا بَل تُکَذِّبونَ بِالدّینِ

  

ولی بعضی از شما انسان‌ها، روز قیامت را قبول ندارید.

  

   

وَ اِنَّ عَلَیکُم لَحافِظینَ

  

بی‌گمان خداوند برایتان مأمورانی قرار داده است که شما را زیر نظر دارند.

  

   

کِرامًا کاتِبینَ

  

آن‌ها فرشتگان محترمی هستند که کارهایتان را می‌نویسند.

  

  

یَعلَمونَ ما تَفعَلونَ

   

و از هر چیزی که انجام می‌دهید خبر دارند.

  

   

اِنَّ الاَبرارَ لَفى نَعیمٍ

   

حتماً نیکوکاران در بهشتِ پرنعمت هستند.

  

  

وَ اِنَّ الفُجّارَ لَفى جَحیمٍ

   

و قطعاً گناه‌کاران در جهنم هستند.

  

   

یَصلَونَها یَومَ الدّینِ

  

که روز قیامت در آن می‌سوزند.

  

  

وَ ما هُم عَنها بِغائِبینَ

   

و هیچ‌گاه از آن بیرون نمی‌آیند.

  

  

وَ ما اَدراکَ ما یَومُ الدّینِ

  

تو درباره‌ی اهمیت روز قیامت چه می‌دانی؟

  

  

ثُمَّ ما اَدراکَ ما یَومُ الدّینِ

  

واقعاً تو درباره‌ی بزرگی و عظمت روز قیامت چه می‌دانی؟

  

  

یَومَ لا تَملِکُ نَفسٌ لِنَفسٍ شَیئًا

  

روزی که هیچ‌کس نمی‌تواند به دیگری کمک کند.

  

  

وَ الاَمرُ یَومَئِذٍ لِلّهِ

  

و در آن روز، فرمان، فقط فرمان خداست.(مثل همیشه)

  

  

  

  

  

  

اَلا بِـذِکـرِ اللهِ تَطـمَـئِـنُّ الـقُـلوبُ

  

  
(سوره مبارکه رعد آیه 28)

  

  
دل آرام گیرد به یاد خدای

  

  

  

  

  

  

لِـلَّـذیـنَ اسـتَـجابوا لِـرَبِّـهِمُ الـحُسـنىٰ

    

     
(سوره مبارکه رعد آیه 18)

  

  
پاداش نیکو برای کسانی است که دعوت خدای یکتا خویش را پذیرفتند

  
و اجابت کردند.

  

  

  

 

  

 

اِنَّ اللهَ لا یُـغَـیِّـرُ ما بِـقَومٍ حَـتّىٰ یُـغَـیِّـروا ما بِـاَنـفُـسِـهِم

 

  
(سوره مبارکه رعد آیه 11)

  

  
خدای حکیم سرنوشت هیچ قومی و گروهی را تغییر نمی‌دهد

     
تا زمانی که خودشان سرنوشت خویش را تغییر دهند.

  

  

  

  

  

  

وَ لا تَیـئَسوا مِن رَوحِ اللهِ

  

 
(سوره مبارکه یوسف آیه 87)

  

  
از رحمت خدا هرگز ناامید نشوید.

 

  

  

  

  

  

وَ فَوقَ کُـلِّ ذى عِلـمٍ عَـلیـمٌ

  

  
(سوره مبارکه یوسف آیه 76)

  

  

  بالاتر از هر دانایی، دانای دیگری است.

  

  

  

    

بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحیمِ

    

به‌نام خداوند بخشنده‌ی مهربان

   

   

وَیلٌ لِلمُطَفِّفینَ

   

وای بر کسانی که کم‌فروشی می‌کنند.

  

   

اَلَّذینَ اِذَا اکتالوا عَلَى النّاسِ یَستَوفونَ

   

کسانی که وقتی می‌خواهند چیزی از مردم بخرند، آن را به‌طور کامل می‌گیرند.

   

  

وَ اِذا کالوهُم اَو وَزَنوهُم یُخسِرونَ

    

ولی وقتی می‌خواهند چیزی بفروشند یا وزن کنند، کمتر از مقدار لازم تحویل می‌دهند.

   

   

اَلا یَظُنُّ اُولٰئِکَ اَنَّهُم مَبعوثونَ

    

آیا آن‌ها فکر نمی‌کنند که (پس از مرگ) زنده خواهند شد؟

    

    

لِیَومٍ عَظیمٍ

   

در روزی بزرگ و بسیار مهم.

    

   

یَومَ یَقومُ النّاسُ لِرَبِّ العالَمینَ

      

روزی که مردم (از دل خاک بلند می‌شوند و) در حضور پروردگار جهانیان می‌ایستند (تا خدا به حسابشان رسیدگی کند).

   

   

کَلّا

    

چنین نیست که آن‌ها (در باره قیامت) می‌پندارند.

   

   

اِنَّ کِتابَ الفُجّارِ لَفى سِجّینٍ

    

قطعاً کارنامه‌ی کارهای بدکاران در «سجّین» است.

    

    

وَ ما اَدراکَ ما سِجّینٌ

    

و تو که نمی‌دانی «سجّین» چیست؟

   

    

کِتابٌ مَرقومٌ

   

نامه‌ای است نوشته شده.

   

   

وَیلٌ یَومَئِذٍ لِلمُکَذِّبینَ

    

در روز قیامت وای بر کسانی که (حرف پیامبران را) دروغ حساب می‌کردند.

    

   

اَلَّذینَ یُکَذِّبونَ بِیَومِ الدّینِ

    

همان کسانی که روز قیامت را باور نداشتند (و می‌گفتند : روز قیامتی در کار نیست).

   

   

وَ ما یُکَذِّبُ بِه‌ى اِلّا کُلُّ مُعتَدٍ اَثیمٍ

    

در صورتی که روز قیامت را کسی دروغ نمی‌پندارد، مگر شخص ستم‌کار و گنهکار.

   

    

اِذا تُتلىٰ عَلَیهِ آیاتُنا

    

هنگامی که آیات ما برای چنین شخصی خوانده می‌شود

    

    

قالَ اَساطیرُ الاَوَّلینَ

   

می‌گوید این‌ها افسانه‌های گذشتگان است.

   

    

کَلّا

    

این‌طور نیست که می‌گویند.

    

    

بَل رانَ عَلىٰ قُلوبِهِم ما کانوا یَکسِبونَ

    

بلکه به‌خاطر کارهای زشتشان، دل‌های‌شان سیاه شده است.

   

    

کَلّا

    

نه این‌طور نیست.

   

    

اِنَّهُم عَن رَبِّهِم یَومَئِذٍ لَمَحجوبونَ

    

آن‌ها در روز قیامت از رحمت و دیدار پروردگارشان محروم خواهند بود.

    

    

ثُمَّ اِنَّهُم لَصالُوا الجَحیمِ

    

آنگاه قطعاً آنان با آتش دوزخ خواهند سوخت.

    

   

ثُمَّ یُقالُ هٰذَا الَّذى کُنتُم بِه‌ى تُکَذِّبونَ

    

سپس به آن‌ها گفته می‌شود : این (جهنم) همان چیزی است که آن را دروغ حساب می‌کردید.

    

    

کَلّا

    

مسأله آن‌طور نیست که کافران می‌پندارند.

        

   

اِنَّ کِتابَ الاَبرارِ لَفى عِلِّیّینَ

    

کارنامه انسان‌های نیک در «عِلِّیین» است.

   

    

وَ ما اَدراکَ ما عِلِّیّونَ

    

و تو که نمی‌دانی که «عِلِّیین» چیست.

   

    

کِتابٌ مَرقومٌ

    

نامه‌ای است نوشته شده.

    

    

یَشهَدُهُ المُقَرَّبونَ

    

نزدیکان خدا شاهد آن نامه هستند.

   

    

اِنَّ الاَبرارَ لَفى نَعیمٍ

    

نیکوکاران در بهشت، نعمت‌های فراوانی خواهند داشت.

    

    

عَلَى الاَرائِکِ یَنظُرونَ

   

بر تخت‌هایشان تکیه می‌دهند و (منظره‌های زیبای بهشت را) تماشا می‌کنند.

  

   

تَعرِفُ فى وُجوهِهِم نَضرَةَ النَّعیمِ

    

          در چهره‌هایشان شادی و شادابی نعمت‌های بهشتی را می‌بینی.

   

   

یُسقَونَ مِن رَحیقٍ مَختومٍ

    

آن‌ها از نوشیدنی‌های گوارا و دست نخورده می‌نوشند.

    

    

خِتامُه و مِسکٌ

    

سرپوش آن نوشیدنی‌ها مُشکی خوش‌بو است.

   

     

وَ فى ذٰلِکَ فَلیَتَنافَسِ المُتَنافِسونَ

    

و برای رسیدن به این نعمت‌ها مشتاقان باید با یکدیگر مسابقه بدهند.

   

    

وَ مِزاجُه و مِن تَسنیمٍ

و ماده‌ی آمیخته با آن نوشیدنی، از تَسنیم (بهترین نوشیدنی بهشت) می‌باشد.

   

   

عَینًا یَشرَبُ بِهَا المُقَرَّبونَ

   

(تسنیم) چشمه‌ای است که مقرّبان (بندگان بسیار خوب خدا) از آن می‌نوشند.

   

   

اِنَّ الَّذینَ اَجرَموا

   

کسانی که گناه‌کار بودند،

 

      

کانوا مِنَ الَّذینَ آمَنوا یَضحَکونَ

   

در دنیا به مؤمنان می‌خندیدند.

   

   

وَ اِذا مَرّوا بِهِم یَتَغامَزونَ

   

و وقتی  از کنار مؤمنان عبور می‌کردند، آن‌ها را مسخره می‌کردند.

    

    

وَ اِذَا انقَلَبوا اِلىٰ اَهلِهِمُ

   

و وقتی که به‌سوی خویشان خود بازمی‌گشتند

   

   

اِنقَلَبوا فَکِهینَ

   

با شوخی و تمسخر (کارهای ناپسند خود را) تعریف می‌کردند.

   

   

وَ اِذا رَاَوهُم

   

و هنگامی که مؤمنان را می‌دیدند

   

   

قالوا اِنَّ هٰؤُلاءِ لَضالّونَ

    

می‌گفتند : این‌ها گمراه هستند (و نمی‌دانند چگونه باید از دنیا لذّت ببرند).

   

   

وَ ما اُرسِلوا عَلَیهِم حافِظینَ

   

در حالی که آن‌ها بازرس و نگهبان مؤمنان نبودند.

   

   

فَالیَومَ الَّذینَ آمَنوا مِنَ الکُفّارِ یَضحَکونَ

   

پس در روز قیامت هم، نوبت مؤمنان است، که به کافران بخندند.

   

   

عَلَى الاَرائِکِ یَنظُرونَ

   

مؤمنان از بالای تخت‌هایشان (در بهشت)، همه جا را می‌بینند.

   

   

هَل ثُوِّبَ الکُفّارُ ما کانوا یَفعَلونَ

   

مگر نه این است که کافران باید به خاطر کارهای زشتشان مجازات شوند.

   

   

   

  

  

  

اَللهُ عَـلىٰ ما نَـقولُ وَکیـلٌ

  

  
(سوره مبارکه یوسف آیه 66)

  

  
خدا شاهد همة گفتارهای ماست.

  

  

  

  

  

  

فَاللهُ خَیـرٌ حافِـظًا وَ هُـوَ اَرحَـمُ الرّاحِـمیـنَ

    

  
(سوره مبارکه یوسف آیه 64 )

  

  
خدا بهترین محافظ انسان است

  
و او از هر یار مهربانی، مهربان‌تر است.

  

  

  

  

بِسمِ اللهِ الرَّحمٰنِ الرَّحیمِ

    

به‌نام خداوند بخشنده‌ی مهربان 

   

   

اِذَا السَّماءُ انشَقَّت

   

آنگاه که آسمان شکافته شود.

   

   

وَ اَذِنَت لِرَبِّها وَ حُقَّت

   

و از پروردگارش اطاعت کند و همین برایش درست است.

     

   

وَ اِذَا الاَرضُ مُدَّت

   

و آنگاه که زمین (از هر طرف) کشیده شود.

   

   

وَ اَلقَت ما فیها وَ تَخَلَّت

   

و هر چه را درون آن است بیرون بریزد و خالی شود.

   

   

وَ اَذِنَت لِرَبِّها وَ حُقَّت

   

و از پروردگارش اطاعت کند و همین برایش درست است.

    

    

یا اَیُّهَا الاِنسانُ

   

ای انسان

   

      

اِنَّکَ کادِحٌ اِلىٰ رَبِّکَ کَدحًا فَمُلاقیهِ

   

تو بعد از تلاش فراوانی که انجام می‌دهی (پس از پایان زندگی) به نزد خدا خواهی رفت و او را ملاقات خواهی کرد.

   

   

فَاَمّا مَن اوتِىَ کِتابَه و بِیَمینِه‌ ى

   

( آنگاه در روز قیامت) هر کس که کارنامه‌ی اعمالش را به دست راستش بدهند،

   

   

فَسَوفَ یُحاسَبُ حِسابًا یَسیرًا

   

خیلی سریع و راحت به حسابش رسیدگی می‌شود،

   

   

وَ یَنقَلِبُ اِلىٰ اَهلِه‌ى مَسرورًا

  

و با شادمانی به نزد خانواده‌اش برمی‌گردد.

   

   

وَ اَمّا مَن اوتِىَ کِتابَه و وَراءَ ظَهرِه‌ى

   

ولی هر کس که کارنامه‌ی اعمالش را از پشت سرش به او بدهند،

 

      

فَسَوفَ یَدعو ثُبورًا

   

آه و ناله سر می‌دهد و آرزوی مرگ می‌کند،

   

   

وَ یَصلىٰ سَعیرًا

   

و در آتش جهنم می‌سوزد.

   

   

اِنَّه و کانَ فى اَهلِه‌ى مَسرورًا

   

زیرا او در دنیا و در میان خانواده‌اش گناه می‌کرد و از این کار شادمان بود.

   

   

اِنَّه و ظَنَّ اَن لَن یَحورَ

   

او خیال می‌کرد که اصلاً (برای رسیدگی به کارهایش) به نزد خدا برنمی‌گردد.

   

   

بَلىٰ

   

چرا، بازگشت او به سوی خدا قطعی است

   

   

اِنَّ رَبَّه و کانَ بِه‌ى بَصیرًا

   

و پروردگارش حتماً مراقب او می‌باشد.

   

   

فَلا اُقسِمُ بِالشَّفَقِ

   

پس سوگند به شفق (سرخی آسمان بعد از غروب آفتاب).

   

  

وَ اللَیلِ وَ ما وَسَقَ

   

و سوگند به شب و آنچه در تاریکیِ آن آرام می‌گیرد.

   

   

وَ القَمَرِ اِذَا اتَّسَقَ

 

و سوگند به ماه در آن زمان که کامل و نورانی است.

   

   

لَتَرکَبُنَّ طَبَقًا عَن طَبَقٍ

   

که شما (پس از مرگ) از حالی به حال دیگر منتقل می‌شوید (تا بالاخره به حساب و سزای   کارهای خود برسید).

   

   

فَما لَهُم لا یُؤمِنونَ

    

پس چرا این مردم ایمان نمی‌آورند؟

  

   

وَ اِذا قُرِئَ عَلَیهِمُ القُرآنُ لا یَسجُدونَ

   

و وقتی قرآن برای‌شان خوانده می‌شود سجده نمی‌کنند.

   

   

بَلِ الَّذینَ کَفَروا یُکَذِّبونَ

   

بلکه کافران (قرآن و روز قیامت را) دروغ حساب می‌کنند.

   

   

وَ اللهُ اَعلَمُ بِما یوعونَ

      

و خدا به‌خوبی می‌داند که در دل آن‌ها چه می‌گذرد.

       

     

فَبَشِّرهُم بِعَذابٍ اَلیمٍ

   

پس آن‌ها را به عذابی دردناک مژده بده!

   

   

اِلَّا الَّذینَ آمَنوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ

   

مگر کسانی که ایمان آوردند و کارهای نیک انجام دادند

   

  

لَهُم اَجرٌ غَیرُ مَمنونٍ

   

که برای آنان پاداشی بی‌منّت آماده شده است.